Nowy Komentarz Biblijny - Ewangelia wg św. Łukasza 12-24

Polecamy także Tom 1 Komentarza do Ewangelii św. Łukasza

W dziejach Kościoła Ewangelia według św. Łukasza należała do szczególnie ulubionych pism Nowego Testamentu. Ksiądz Mickiewicz obszernie i wyczerpująco omawia kolejne perykopy tej Ewangelii. Na szczególną uwagę zasługuje wszechstronność autora, a zarazem jego umiejętność syntetyzowania problematyki literackiej. Żadnej ważniejszej kwestii nie pozostawia bez omówienia. Komentarz odznacza się przejrzystością, dzięki czemu omawiane zagadnienia stają się bliskie i zrozumiałe dla każdego czytelnika. W kwestiach dyskusyjnych autor przedstawia różne spojrzenia, uzasadniając albo opowiadając się za rozwiązaniem najbardziej zrównoważonym i najczęściej przyjmowanym już wcześniej. Autorskie tłumaczenie tekstu biblijnego i obszerny komentarz będą cenną pomocą dla tych, którzy zechcą zgłębić przesłanie Jezusa Chrystusa zawarte w Ewangelii według św. Łukasza.

Autor: ks. Franiszek Mickiewicz SAC
Stron: 688
Format: 16,5 x 23,5 cm
ISBN: 978-83-7424-761-0
Oprawa: twarda

Fragment książki

4.1.3. Wezwania do wyrzeczenia, czujności i nawrócenia (12, 1 – 13, 21)

Po bezkompromisowych „biada” zaczyna się trzecia część pierwszego etapu podróży Jezusa do Jeruzalem. Od poprzedniej sekcji literackiej (10, 25 – 11, 54) różni się ona tym, że przeważają w niej odpowiedzi na ludzkie problemy społeczne i religijne (12, 13; 13, 1) oraz wskazówki dotyczące ważnych zagadnień moralnych, skierowane do tych, którzy Mu towarzyszą. W tej części wypowiedzi polemiczne są rzadkie (12, 1. 10. 56; 13, 14-16) i nie są tak ostre, jak poprzednio. Raz po raz pojawiają się tu liczne tłumy, które otaczają Jezusa (12, 1a. 13-21. 54-59; 13, 1-21), ale pomimo tego najważniejszym elementem Jego działalności jest nauczanie uczniów, którzy choć pojawiają się na tle tłumu, to jednak są niejako z niego wyjęci i stają się jedynymi adresatami wielu pouczeń (12, 1b-12. 22-53). W tych perykopach Jezus kontynuuje ich formację i pogłębia ich motywację chodzenia za Nim. W tak rozłożonym materiale jest zawarte omówienie kilku ważnych postaw, jakie powinny znamionować prawdziwych uczniów Jezusa. Należą do nich: zawierzenie Bogu, wystrzeganie się chciwości, wyrzeczenie, czujność w oczekiwaniu na Pana i nawrócenie jako warunek dostąpienia ofiarowanego przez Niego zbawienia. Wśród nich tematem przewodnim, który staje się najważniejszym i ostatecznym motywem zajęcia odpowiedniej postawy wobec Boga i Jego królestwa, jest sąd, przez który każdy musi przejść po swej śmierci, ale może uniknąć nałożonej przez sędziego kary, jeśli wcieli w życie rady i upomnienia Jezusa (12, 8-10. 20-21. 33-34. 35-48. 58-59; 13, 5. 6b-8).

4.1.3.1. Męstwo w czasie prześladowań (12, 1-12)

12 1 Gdy gromadziły się wielotysięczne tłumy, tak że jedni deptali drugich, zaczął mówić najpierw do swych uczniów: „Strzeżcie się kwasu, czyli obłudy, faryzeuszów. 2Wszystko bowiem, co jest zakryte, będzie ujawnione, a to, co jest tajemne, stanie się wiadome. 3Dlatego to, co mówiliście w ciemności, będzie słyszane w świetle, a to, co w pokoju szeptaliście na ucho, będzie rozgłaszane na dachach.
4Mówię wam, moi przyjaciele: nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, a potem już nic więcej nie mogą uczynić. 5Wskażę wam, kogo macie się bać: bójcie się Tego, który po zabiciu ma moc posłać do Gehenny. Tak, mówię wam: Tego się bójcie. 6Czyż pięciu wróbli nie sprzedaje się za dwa asy? A przecież żaden z nich nie jest zapomniany przez Boga. 7A u was nawet wszystkie włosy na głowie są policzone. Nie bójcie się! Jesteście warci więcej niż wiele wróbli.
8Mówię wam: Do każdego, kto przyzna się do mnie przed ludźmi, przyzna się i Syn Człowieczy przed aniołami Bożymi. 9A tego, kto się mnie wyprze przed ludźmi, i ja wyrzeknę się przed aniołami Bożymi. 10Każdemu, kto powie jakieś słowo przeciwko Synowi Człowieczemu, będzie odpuszczone. Lecz temu, kto zbluźni przeciwko Duchowi Świętemu, nie będzie odpuszczone. 11Kiedy was zaprowadzą do synagog, urzędów i władz, nie martwcie się, jak będziecie się bronić albo co powiecie. 12Bo w tej właśnie chwili Duch Święty pouczy was, co powinniście powiedzieć”.

I. Zagadnienia literacko-historyczne

Tradycja i redakcja. Perykopa ta składa się z wielu logionów, które prawdopodobnie Jezus wypowiedział w różnych okolicznościach, lecz już przez autora dokumentu Q zostały one połączone jednym tematem dawania świadectwa w czasie prześladowań. Werset 1a jest redakcyjnym dziełem samego Łukasza i służy jako przejście od „biada” do pouczeń dawanych uczniom. Werset 1b Łukasz przejął z Mk 8, 15, gdzie zdanie to następuje bezpośrednio po ponownym żądaniu znaku przez faryzeuszów (podobnie też jest w Mt 16, 6), ale je nieco zmienił (pominął wzmiankę o Herodzie, a wyjaśnił symbolikę kwasu). Wypowiedzi zawarte w Łk 12, 2-12 ewangelista przejął z Q. Znajdują się one także w Ewangelii Mateusza, ale w trzech różnych miejscach: Mt 10, 26-33; 12, 31-32; 10, 17-20. Niektóre logiony znajdują się także w Ewangelii Marka, co potwierdza przypuszczenie, że na początku były one powtarzane przez Kościół pierwotny niezależnie od siebie i umieszczane w różnych kontekstach działalności Jezusa. Logion o ujawnieniu prawd ukrytych (Łk 12, 2) znajduje się w Mk 4, 22 i w takiej postaci został przejęty w Łk 8, 18. Przestroga przed zaparciem się Syna Człowieczego (12, 8-9) w krótszej wersji występuje w Mk 8, 38. Wreszcie logion o grzechu przeciwko Duchowi Świętemu (12, 10) w nieco innej postaci znajduje się w Mk 3, 28-30 po oszczerstwach nauczycieli Pism, lecz nie da się do końca ustalić, która wersja (Marka czy Q) jest starsza i lepiej odzwierciedla autentyczne słowa Jezusa. Ponadto również między wersjami obu ewangelistów istnieje w konkretnych sformułowaniach bardzo wiele różnic. Łukasz prawdopodobnie zachował pierwotną kolejność logionów, ale nieco je przeredagował, tak by nadać im sens bardziej uniwersalny i dostosować je do sytuacji istniejącej w chrześcijańskich wspólnotach lat osiemdziesiątych, kiedy Kościół doznawał prześladowań nie tylko ze strony środowisk żydowskich, ale także ze strony władz Cesarstwa Rzymskiego.
Gatunek i struktura literacka. Perykopa stanowi zbiór luźnych logionów, obejmujących kolejno wersety: 1b, 2-3, 4-5, 6-7, 8-9, 10, 11-12. Część z nich (ww. 1-7) ma naturę sentencji mądrościowych, inne zaś mają charakter przestrogi (ww. 8-10) i obietnicy (ww. 11-12). W perykopie tej na uwagę zasługuje trzykrotne użycie czasownika mówić – legein (ww. 1, 4, 8), co pozwala na wyodrębnienie w niej trzech głównych części tematycznych, poprzedzonych wstępem redakcyjnym:
1) wstęp: zgromadzenie się tłumów i ostrzeżenie przed faryzeuszami (12, 1);
2) ujawnienie prawd ukrytych (12, 2-3);
3) zachęta do odważnego świadczenia (12, 4-7);
4) przestrogi i obietnice dotyczące czasu prześladowań (12, 8-12).
(...)